Ο Ήλιος των Μακεδόνων

Ο ήλιος των Αιγών. Πώς ερμηνεύει ο ιστορικός Ηρόδοτος την προέλευση του (Άστρου της Βεργίνας), που υπήρξε το σύμβολο της δυναστείας των Μακεδόνων βασιλέων. (Από δημοσίευμα της ίδιας στο περιοδικό(Νεαπολίτικα Δυτικής Μακεδονίας). 2017 ,φύλλο 96. Ο ιστορικός Ηρόδοτος που έγραψε την ιστορία των Περσικών πολέμων στο όγδοο βιβλίο του διηγείται ένα μύθο που ερμηνεύει τρόπον τινα την προέλευση του δεκαεξάκτινου άστρου, συμβόλου της Μακεδονικής δυναστείας. Η μετάφραση του κειμένου είναι του αείμνηστου φιλολόγου Φάνη Κακριδή ομότιμου καθηγητή της φιλοσοφικής σχολής του πανεπιστημίου Ιωαννίνων. Ο Αλέξανδρος ο Α' βασιλιάς της Μακεδονίας κατά την εκστρατεία του Ξέρξη εναντίον των Ελλήνων στάλθηκε από τον Ξέρξη στους Αθηναίους( υποχρεώθηκε να έρθει, γιατί οι Πέρσες κατέκτησαν τη Μακεδονία),ζητώντας από τους Αθηναίους υποταγή( Γην και ύδωρ παράδοτέ μοι) Προσερχόμενος ο Αλέξανδρος και διαχωρίζοντας τη θέση του είπε στους Αθηναίους:( Εγώ Αλέξανδρος βασιλεύς των Μακεδόνων, Έλλην ειμί το γένος). Το αναφέρω, γιατί τον 5ο π .χ αιώνα ο βασιλιάς των Μακεδόνων τονίζει την Ελληνική του καταγωγή.Είμαστε υποχρεωμένοι να τονίζουμε τα αυτονόητα ,ότι οι Μακεδόνες ήταν Έλληνες και μιλούσαν ελληνικά. Αυτός ο Αλέξανδρος είναι έβδομος απόγονος του Περδίκκα,που απόκτησε την εξουσία των Μακεδόνων με τον ακόλουθο τρόπο κατά τον Ηρόδοτο. Τρία αδέρφια από τους απογόνους του Τημένου,( προγόνου του Ηρακλή) Ο Γαυάνης, ο Αέροπος και ο Περδίκκας έφυγαν από το Άργος και πήγαν στους Ιλλυριούς. Από τους Ιλλυριούς πάλι πέρασαν στην πάνω Μακεδονία και έφτασαν στην πόλη Λεβαία. Εδώ μπήκαν στη δούλεψη του βασιλιά, βόσκοντας με μισθό ο ένας άλογα ,ο άλλος βόδια και ο μικρότερος ο Περδίκκας τα γιδοπρόβατα. Η γυναίκα του βασιλιά έψηνε η ίδια τα ψωμιά τους. Όπως τα έψηνε, το ψωμί του μικρού Περδίκκα γινόταν διπλάσιο. Το είπε στον άντρα της κι αυτός ανησύχησε πολύ. Προσκάλεσε λοιπόν τα τρία αδέρφια και τους ζήτησε να εγκαταλείψουν τον τόπο του. Εκείνοι είπαν , ότι σωστό και δίκιο είναι να πάρουν πρώτα το μισθό τους κι έτσι να φύγουν. Ο βασιλιάς τότε , ακούγοντας για το μισθό- έτυχε ο ήλιος να μπαίνει από την καπνοδόχο στο σπίτι- τους είπε:( Μισθό που να σας αξίζει σας δίνω εγώ , να, τούτο- κι έδειξε τον ήλιο). Όταν τ άκουσαν αυτά οι μεγαλύτεροι έμειναν κατάπληκτοι. Ο μικρός όμως , έτυχε να έχει πάνω του το μαχαίρι, είπε:( Τα δεχόμαστε βασιλιά, αυτά που μας δίνεις. ) Χαράζει τότε με το μαχαίρι του στο έδαφος του σπιτιού και μαζεύει με τη χούφτα του από τον ήλιο τρεις φορές στον κόρφο του κι έφυγε και ο ίδιος και οι άλλοι μαζί του. Ο βασιλιάς όταν το έμαθε θύμωσε και στέλνει το κατόπι τους καβαλάρηδες να τους εξοντώσουν. Υπάρχει ένα ποτάμι στη χώρα εκείνη, που οι απόγονοι των ανδρών από το Άργος το θεωρούν σωτήρα και του προσφέρουν θυσίες. Αυτό το ποτάμι φούσκωσε τόσο όταν το πέρασαν οι Τημενίδες, ώστε οι καβαλάρηδες δε μπόρεσαν να το διαβούν. Τα τρία αδέρφια έφτασαν σε άλλη γη της Μακεδονίας και εγκαταστάθηκαν στους κήπους. Από τους κήπους πάνω στέκει ένα βουνό ,Βέρμιο το λένε, αδιάβατο από την κακοκαιρία. Ξεκινώντας από αυτόν τον τόπο, οι Τημενίδες προχώρησαν να υποτάξουν και την υπόλοιπη Μακεδονία. Στη συγκεκριμένη περίπτωση ο μύθος των Τημενιδών, παρουσιάζει πολλά παραμυθιακά στοιχεία. Ωστόσο υπάρχουν μέσα στην παράδοση και ιστορικά στοιχεία, όπως τονίζει ο καθηγητής Φάνης Κακριδής. Διακρίνουμε μια μετακίνηση του μακεδονικού πληθυσμού , που τελικά εγκαταστάθηκε στην κοιλάδα της Βέροιας, ίδρυσε τις Αιγές και υπόταξε τους γύρω λαούς, όπως με ιστορική ακρίβεια μαρτυρεί ο Θουκυδίδης. Ιστορικό πυρήνα έχει και η ιστορία με το διπλό ψωμί. Ο ίδιος ο Ηρόδοτος μας πληροφορεί, ότι το ψωμί του Περδίκκα, όταν διπλασιάζεται μόνο του ,φανερώνει ότι αυτός ο μικρός εργάτης δικαιούται και προορίζεται να βασιλέψει στο δωρικό γένος των Μακεδόνων. Η απώτερη φυλετική συνάφεια ή σχέση με τους Δωριείς είναι το ζητούμενο στην προιστορία των Μακεδόνων. Ο Ηρόδοτος την επιβεβαιώνει στο κείμενό του. Την επιβεβαιώνουν και άλλοι συγγραφείς, ο Ευριπίδης, ο Θεόπομπος, ο Διόδωρος. Η πρόταση του ιστορικού Χρύση Πελεκίδη και η άποψη του Φάνη Κακριδή ήταν να θεωρήσουμε, ότι ο ήλιος της Βεργίνας δεν είναι άλλος από τον ήλιο που ( έκοψε) και πήρε μαζίτου ο Περδίκκας στην ηροδότεια διήγηση. Τι άλλο θα ήταν πιο κατάλληλο να κοσμήσει τις οστεοθήκες και να σφραγίσει τα νομίσματα των Μακεδόνων βασιλέων από τον ήλιο, σύμβολο εξουσίας και αυτόπτη μάρτυρα σε μια πανάρχαια διήγηση, που συνδέει τους Τημενίδες απογόνους του Ηρακλή με τα χώματα της Μακεδονίας;