Το Σύμβολο της Πίστεως του Ορθόδοξου Χριστιανού Έλληνα
1. Πιστεύω εις ένα Θεόν, Πατέρα, παντοκράτορα, ποιητήν ουρανού και γης, ορατών τε πάντων και αοράτων.
2. Καί είς ενα Κύριον Ιησούν, Χριστόν, τόν Υιόν τoυ Θεoύ, τόν μονογενή, τόν εκ του Πατρός γεννηθέντα πρό πάντων των αίωνων. Φως εκ φωτός, Θεόν αληθινόν εκ Θεού αληθινού, γεννηθέντα ου ποιηθέντα, ομοούσιον το Πατρί, δι' ου τά πάντα εγένετο.
3. Τόν δι' ημας τούς ανθρώπους και διά την ημετέραν σωτηρίαν κατελθόντα εκ των ουρανών καί σαρκωθέντα εκ Πνευματος 'Αγίου και Μαρίας της Παρθένου καί ενανθρωπήσαντα.
4. Σταυρωθέντα τε υπέρ ημων επί Ποντίου Πιλάτου και παθόντα καί ταφέντα.
5. Καί αναστάντα τήν τρίτη ημέρα κατά τάς Γραφάς.
6. Καί ανελθόντα εις τούς ουρανούς καί καθεζόμενον εκ δεξιών του Πατρός.
7. Καί πάλιν ερχόμενον μετά δόξης κρίναι ζωντας καί νεκρούς, ου της βασιλείας ουκ έσται τέλος.
8. Καί εις τό Πνευμα τό 'Αγιον, τό κύριον, τό ζωοποιόν,τό εκ του Πατρός εκπορευόμενον, τό σύν Πατρί καί Υιω συμπροσκυνούμενον καί συνδοξαζόμενον, τό λαλήσαν διά των Προφητών.
9. Εις μίαν, αγίαν, καθολικήν καί αποστολικήν Εκκλησίαν.
10. Ομολογω εν βάπτισμα εις άφεσιν αμαρτιών.
11. Προσδοκω ανάστασιν νεκρων.
12. Καί ζωήν του μέλλοντος αίωνος. 'Αμήν.
Η μορφή του στη δημοτική:
1. Πιστεύω σε ένα Θεό, Πατέρα, Παντοκράτορα, δημιουργό του ουρανού και της γης, όλου του ορατού και αόρατου κόσμου.
2. Πιστεύω και σε ένα Κύριο, τον Ιησού Χριστό, τον γιο του Θεού το μονογενή, που γεννήθηκε από τον Πατέρα προαιώνια. Φως από το φως, αληθινό Θεό, που γεννήθηκε και δε δημιουργήθηκε, ομοούσιο με τον Πατέρα, δια του οποίου Ιησού όλα δημιουργήθηκαν.
3. Αυτόν που για μας τους ανθρώπους και για τη σωτηρία μας κατέβηκε από τους ουρανούς και σαρκώθηκε από το Άγιο Πνεύμα και την Μαρία την Παρθένο και έγινε άνθρωπος.
4. Και που σταυρώθηκε προς χάρη μας επί Ποντίου Πιλάτου και θυσιάστηκε και ενταφιάστηκε.
5. Και που αναστήθηκε την Τρίτη ημέρα σύμφωνα με τις Γραφές.
6. Και που ανέβηκε στους ουρανούς και κάθεται δεξιά του Πατέρα.
7. Και που πάλι θα επιστρέψει με δόξα για να κρίνει ζώντες και νεκρούς, του οποίου η βασιλεία δε θα έχει τέλος.
8. Πιστεύω και στο 'Αγιο Πνεύμα, το κύριο, αυτό που δίνει ζωή, που εκπορεύεται από τον Πατέρα, αυτό που μαζί με τον Πατέρα και τον Υιό συμπροσκυνείται και συνδοξάζεται, το οποίο μίλησε με το στόμα των προφητών.
9. Πιστεύω, στην Εκκλησία που είναι μία, αγία, καθολική και αποστολική.
10. Ομολογώ ένα βάπτισμα για τη συγχώρεση Των αμαρτιών.
11. Περιμένω με ελπίδα την ανάσταση των νεκρών.
12. Και τη ζωή στη μέλλουσα βασιλεία του Θεού. Αμήν.
Ανάλυση του Πιστέυω:
Είναι δυνατό να πιστεύουμε κάτι που αγνοούμε είναι δυνατό να παπαγαλίζουμε κείμενα που η σημασία τους για τη ζωή μας είναι καταλυτική και να μην ξέρουμε τι αυτά προσπορίζονται και τι νοήματα εκφράζουν;
Κι όμως είναι!
Το κάνουμε για όλους τους τομείς του πολιτισμού ανεξαιρέτως.
Καιρός να το αλλάξουμε και να προχωρήσουμε μπροστά στην υλοποίηση αυτών που με τα λόγια υποστηρίζουμε και με τα έργα παραλείπουμε .
Θα διαπιστώνετε κι εσείς ότι υπάρχουν λεπτές έννοιες και χρειάστηκε πολύ μεγάλη προσοχή στην επιλογή των λέξεων που αποτελούν το Πιστεύω.
Θα θέσω μερικά ερωτήματα που προσωπικά με προβληματίζουν κάθε φορά που το βλέπω και θα δώσω τις προσωπικές μου απαντήσεις με πιθανή την πλάνη.
Εξάλλου αυτό που λέμε εδώ είναι:
-Δείτε το, σκεφτείτε το, ψάξτε το, έχει σημασία και δίνει φως στη ζωή μας και είναι τόσο κοντά, τόσο φανερό που το παραβλέπουμε.
Ας το εξετάσουμε λέξη προς λέξη πρόταση πρόταση.Ας ξεδιαλύνουμε τα συμπυκνωμένα μηνύματα και νοήματα του.
Αυτά όλα τα θέματα αποτελούν διακρίσεις και εξειδικεύσεις με θεολογικό και ιστορικό περιεχόμενο, εμείς απλά επιδιώκουμε να κατανοήσουμε το θεολογικό χαρακτήρα και το ιστορικό του υπόβαθρο μέσα από τα αναγνώσματα των ειδικών και να το εξηγήσουμε.
Η ορθή εξήγηση προϋποθέτει την ορθή κατανόηση.
Ότι το προσπάθησα σας το βεβαιώνω, αν τώρα τα κατάφερα θα το κρίνουν οι ειδικοί από τους αναγνώστες, που επιζητώ να με διορθώσουν από τις πιθανές πλάνες.
Περιοριζόμαστε απλά στην θέση που η μη εξειδικευμένη μας γνώση μας αφήνει να διακρίνουμε.
Ας δούμε λοιπόν κι ο Θεός βοηθός:
1. Πιστεύω εις ένα Θεόν, Πατέρα, παντοκράτορα, ποιητήν ουρανού και γης, ορατών τε πάντων και αοράτων.
1. Πιστεύω σε ένα Θεό, Πατέρα, Παντοκράτορα, δημιουργό του ουρανού και της γης, όλου του ορατού και αόρατου κόσμου.
Γιατί καταρχήν ένα θεό κι όχι μία θεά ή ένα θείο ον;
Επειδή το αρσενικό γεννά-δημιουργεί και το θηλυκό τίκτει και τα δυο απαραίτητα για τη ζωή, το καθένα όμως στο ρόλο του όπως γίνεται αντιληπτός από ανθρώπους, όλους σχεδόν τους ανθρώπους.
Το ουδέτερο στη γλώσσα μας είναι το ατελές, το ασχημάτιστο άρα δεν μπορούμε να πούμε για τη δημιουργία πως προέκυψε από κάτι ατελές, ανώριμο, ασχημάτιστο λέμε το παιδί, το αγόρι, το κορίτσι.
Ως εκ τούτου προτιμήθηκε αιώνες πριν το ανθρωπομορφικό, αρσενικό γένος και μάλιστα με την ιδιότητα του Πατέρα, του Παντοκράτορα βασιλιά, του Δημιουργού του παντός, ως εύληπτος διδακτικός τακτικισμός για να περάσουν με μια εικόνα όλες οι ιδιότητες του, αυτές που αφηρημένες γίνονται κατανοητές μόνο από φωτισμένους θεολόγους.
Το Πιστεύω ή Σύμβολο της πίστεως μοιάζει με ένα εικόνισμα φανερό σε όλους [μωρά, παιδιά, ενήλικους, ηλικιωμένους μορφωμένους αμόρφωτους] και θεολογικά ακριβές ταυτόχρονα.
2. Καί είς ενα Κύριον Ιησούν, Χριστόν, τόν Υιόν τoυ Θεoύ, τόν μονογενή, τόν εκ του Πατρός γεννηθέντα πρό πάντων των αίωνων. Φως εκ φωτός, Θεόν αληθινόν εκ Θεού αληθινού, γεννηθέντα ου ποιηθέντα, ομοούσιον το Πατρί, δι' ου τά πάντα εγένετο.
2. Πιστεύω και σε ένα Κύριο, τον Ιησού Χριστό, τον γιο του Θεού το μονογενή, που γεννήθηκε από τον Πατέρα προαιώνια. Φως από το φως, αληθινό Θεό, που γεννήθηκε και δε δημιουργήθηκε, ομοούσιο με τον Πατέρα, δια του οποίου Ιησού όλα δημιουργήθηκαν.
Στην ίδια μορφή διδαχής μέτοχος και ο Κύριος δηλαδή το ιστορικό πρόσωπο ως άνθρωπος, ο Ιησούς Χριστός, ως γιος του πατέρα παντοκράτορα δημιουργού του παντός,
μάλιστα μονογενής υιός για να μην μπλεκόμαστε με άλλους δήθεν υιούς του θεού, που γεννήθηκε προ πάντων των αιώνων δηλαδή
πνευματικό διαχρονικό ον,
ον άυλο σαν το φως που προέρχεται από το φως,
Θεό αληθινό, από θεό αληθινό γεννημένο κι όχι υποδεέστερο πλάσμα του, αλλά από την ίδια θεϊκή ουσία, μέσω της οποίας έγιναν τα πάντα.
3. Τόν δι' ημας τούς ανθρώπους και διά την ημετέραν σωτηρίαν κατελθόντα εκ των ουρανών καί σαρκωθέντα εκ Πνευματος 'Αγίου και Μαρίας της Παρθένου καί ενανθρωπήσαντα.
3. Αυτόν που για μας τους ανθρώπους και για τη σωτηρία μας κατέβηκε από τους ουρανούς και σαρκώθηκε από το Άγιο Πνεύμα και την Μαρία την Παρθένο και έγινε άνθρωπος.
Αυτόν που για μας τους ανθρώπους και για τη δική μας σωτηρία από τα λάθη, και τα πάθη μας, κατέβηκε από τους ουρανούς από την άυλη και άχρονη αιθέρια ύπαρξη του, που με μια παρομοίωση τη λέμε ουρανούς, και σαρκώθηκε από άγιο πνεύμα και τη Μαρία την παρθένο και έτσι θαυματουργικά, γιατί πως μπορεί να γονιμοποιηθεί μια παρθένος και μάλιστα με άγιο πνεύμα, έγινε άνθρωπος μεταξύ ανθρώπων. Άρα ο Χριστός δεν είναι απλά ένας φωτισμένος άνθρωπος όπως σε άλλες υποτιθέμενες εκκλησίες ισχυρίζονται, αλλά θαυματουργικά έγινε άνθρωπος.Για τους ορθόδοξους το θαύμα είναι πολύ σημαντικό στοιχείο και θα το δούμε και παρακάτω.
4. Σταυρωθέντα τε υπέρ ημων επί Ποντίου Πιλάτου και παθόντα καί ταφέντα.
4. Και που σταυρώθηκε προς χάρη μας επί Ποντίου Πιλάτου και θυσιάστηκε και ενταφιάστηκε
.
Σταυρώθηκε για μας, συγκεκριμένα επί Ποντίου Πιλάτου όχι γενικά και αόριστα, και έπαθε και τάφηκε.Ο Χριστός σαν ιστορικό πρόσωπο αποδεικνύεται ότι υπήρξε την εποχή του Ποντίου Πιλάτου και ότι θυσιάστηκε οικειοθελώς και πέθανε μαρτυρικά αφού βασανίστηκε και σταυρώθηκε, ενταφιάστηκε φυλασσόμενος.
5. Καί αναστάντα τήν τρίτη ημέρα κατά τάς Γραφάς.
5. Και που αναστήθηκε την Τρίτη ημέρα σύμφωνα με τις Γραφές.
Αναστήθηκε την τρίτη ημέρα όπως λένε οι γραφές, η ανάσταση του Χριστού περιγράφεται και στις Σίβυλλες των Ελλήνων και στους Γαλιλαίους προφήτες της παλαιάς διαθήκης και προφανώς η Ανάσταση του είναι ένα ακόμη και μάλιστα το σημαντικότερο θαυματουργικό γεγονός.
Γιατί αλλιώς δεν ήταν θεός, όπως λέγαμε πριν, αλλά ένας ακόμη απλός άνθρωπος.
6. Καί ανελθόντα εις τούς ουρανούς καί καθεζόμενον εκ δεξιών του Πατρός.
6. Και που ανέβηκε στους ουρανούς και κάθεται δεξιά του Πατέρα.
Αντιθέτως ο Χριστός δεν ήταν ένας απλός άνθρωπος αφού ξαναπήρε την άχρονη και άυλη αιθέρινη πνευματική μορφή του, με την ανάσταση του και ανέβηκε στους ουρανούς λέει η παρομοίωση, και μάλιστα συνεχίζει στη διδακτική εικόνα, έκατσε εκ δεξιών του πατρός όπως κάθεται ένας πρίγκηπας δεξιά του θρόνου του βασιλιά πατέρα του. Προφανώς ούτε ο Ιησούς είναι πρίγκηπας ούτε συννεφάκια περιτριγυρίζουν το θρόνο του Πατέρα του ούτε κι ο θεός βασιλιάς, όλα αυτά είναι απλοϊκές διδακτικές τακτικές κατανόησης του άυλου και απροσπέλαστου στο νου με κάτι γνώριμο και κάπως ανάλογο αυτού που θέλουμε να πούμε.
7. Καί πάλιν ερχόμενον μετά δόξης κρίναι ζωντας καί νεκρούς, ου της βασιλείας ουκ έσται τέλος.
7. Και που πάλι θα επιστρέψει με δόξα για να κρίνει ζώντες και νεκρούς, του οποίου η βασιλεία δε θα έχει τέλος.
Και θα έρθει πάλι με δόξα αυτή τη φορά όχι όπως την προηγούμενη για να κρίνει ζωντανούς και νεκρούς, η βασιλεία του δεν έχει τέλος. Οπότε μην επαναπαύεστε μπορεί να σας βρει ζωντανούς ή νεκρούς, και η διάρκεια δεν έχει τέλος σε αυτού του είδους τη βασιλεία την άυλη και άχρονη.
Ο Χριστός θα επιστρέψει με δόξα δηλαδή πασιφανώς κι όχι κρυφά θα το αντιληφθούν άπαντες πιστοί και μη.
Για την κρίση αυτό δεν σημαίνει ότι θα στηθεί δικαστήριο αλλά ότι ο καθένας που δημιουργούσε με βάση τις αξίες προσμετράται σαν δημιουργικό υλικό κατά τα πρότυπα του Χριστού ενώ τα υπόλοιπα είναι αμελητέα και άχρηστα κατάλοιπα.
8. Καί εις τό Πνευμα τό 'Αγιον, τό κύριον, τό ζωοποιόν,τό εκ του Πατρός εκπορευόμενον, τό σύν Πατρί καί Υιω συμπροσκυνούμενον καί συνδοξαζόμενον, τό λαλήσαν διά των Προφητών.
8. Πιστεύω και στο 'Αγιο Πνεύμα, το κύριο, αυτό που δίνει ζωή, που εκπορεύεται από τον Πατέρα, αυτό που μαζί με τον Πατέρα και τον Υιό συμπροσκυνείται και συνδοξάζεται, το οποίο μίλησε με το στόμα των προφητών.
Πιστεύουμε και στο πνεύμα το άγιο το κύριον που το μάθαμε ως ζωοποιό και ιστορικά από τον Ευαγγελισμό, στη βάπτιση του Χριστού στα θεία Θεοφάνια, και το οποίο μαζί με τον πατέρα και τον υιό το προσκυνάμε και το δοξάζουμε επίσης, πρόκειται για αυτό που έλεγαν οι προφήτες.
9. Εις μίαν, αγίαν, καθολικήν καί αποστολικήν Εκκλησίαν.
9. Πιστεύω, στην Εκκλησία που είναι μία, αγία, καθολική και αποστολική.
Λένε κάποιοι:
''Πως γίνεται να πιστεύουμε ότι η Εκκλησία μας των ορθοδόξων έχει την μοναδική αλήθεια; Ειδικά αφού ούτε μια, ούτε καθολική, ούτε αγία είναι;''
Είναι όντως έτσι;
Ας το εξετάσουμε:
Λέμε η αλήθεια είναι μία, Μία σωστή ορθή άποψη μπορεί να υπάρχει, το αν την κατέχουμε εμείς είναι άλλο θέμα, θα το δούμε παρακάτω, αλλά πάντως Μια η αλήθεια.
Άρα το Μια ευσταθεί από την άποψη του ορθού όσες κι αν είναι οι υπόλοιπες λίγο ή πολύ λανθασμένες ομολογίες αιρέσεις κλπ.
Καθολική είναι;
Λένε μερικοί:
''Μα πως είναι καθολική, υπάρχουν τόσες άλλες: η καθολική ,η διαμαρτυρόμενων η ευαγγελιστών, οι αγγλικανοί κλπ ''
Αν είναι μια η αλήθεια είναι και καθολική, αλλιώς μερική αλήθεια δεν είναι αλήθεια, αλλά πλάνη, ώστε όλοι οι άλλοι είναι όπως είπαμε σε πλάνη μικρή ή μεγάλη ασχέτως κι άρα δεν πρόκειται για μέρη της εκκλησίας ούτε πολύ περισσότερο για εκκλησίες.
Αν κατέχουμε εμείς την αλήθεια τότε είναι Μία και Καθολική εκκλησία η δική μας και μόνον, ενώ αν δεν την κατέχουμε εμείς είναι εκείνη που την κατέχει και η δική μας είναι μια πλάνη μια αίρεση.
Για να δούμε αν κατέχουμε την αλήθεια.
Λένε πολλοί:
''ξέρουμε δα τι είναι και ο κλήρος, απαρτίζεται σε μεγάλο μέρος από άρπαγες και ανήθικους υποτιθέμενους πιστούς, όπως κι οι απλοί πιστοί που είμαστε αμαρτωλοί και στην ουσία άπιστοι, ούτε ξέρουμε τι πιστεύουμε κι ούτε ξέρουμε τι κάνουμε και τι όχι.''
Ακόμη κι αν ίσχυαν ακριβώς αυτά ένας παραλληλισμός θα μας δώσει την απάντηση στο κατά πόσο οι αδυναμίες των ανθρώπων πιστών και κληρικών μας δείχνουν πως δεν κατέχουμε εμείς την ορθή άποψη για την αλήθεια .
Το καλό σχολείο είναι εκείνο που δείχνει προς την αλήθεια, σε μαθητές και δασκάλους ή εκείνο που βρίσκεται ήδη στην αλήθεια;Υπάρχει εξάλλου το τέλειο σχολείο που να βρίσκεται στην αλήθεια μαζί με μαθητές και δασκάλους;
Η δουλειά του σχολείου αν δεν μπορεί να βγάζει σοφούς είναι να βγάζει φιλόσοφους.
Έτσι και της εκκλησίας ο ρόλος δεν είναι να βγουν όλοι άγιοι αλλά να πλησιάσουν οι πολλοί την αγιότητα και να την αγαπήσουν.
Που αναφέρεται τότε το Αγία αν όχι στους άγιους κληρικούς και λαϊκούς;
Η αλήθεια της εκκλησίας μας που είναι Αγία είναι το δόγμα της, αυτό ισχυριζόμαστε, ούτε πως έχουμε άγιους κληρικούς, ούτε πως οι πιστοί είμαστε άγιοι.
Τι μας κάνει να το ισχυριζόμαστε;
Είναι Αγία η εκκλησία μας επειδή είναι τέτοιες οι ρίζες, το σώμα και οι καρποί της πίστεως μας.
Δηλαδή η ορθή και πλήρης θεολογική ανάλυση των πιστεύω που στηρίχθηκαν στα γερά θεμέλια της Ελληνικής ηθικής φιλοσοφίας που είχε λεπτολογήσει τα ζητήματα αυτά μέχρι κόμματος, και το κυριότερο τα εφάρμοζε για αιώνες πριν το Χριστό. Προετοιμάζοντας τη ζωή στον ελληνικό κόσμο με τα νοήματα και τις αξίες αυτές για αιώνες αναπτύχθηκαν οι βαθιές ρίζες ενός πολιτισμού που ιστορικά στάθηκε πάντα στη σωστή πλευρά των μαχών, σαν προάγγελος και προφήτης για το χριστιανισμό και τα τέλεια μηνύματα του παραδείγματος πια του Χριστού, των μαρτύρων και αγίων μας βρήκαν άμεσα το χώρο τους.
Οι Σωκράτης, Πλάτων,Αριστοτέλης, Πλούταρχος, Ηράκλειτος και άλλοι, είναι χριστιανοί πριν τον Χριστό και δεν το δίδαξαν με τη θεωρία μόνο αλλά με τη ζωή τους.
Τα θαύματα είναι η χειροπιαστή απόδειξη για την Αγιότητα του σώματος της εκκλησίας και των Αγίων μαρτύρων της.
Τα μυστήρια της γεννούν τα θαυμαστά γεγονότα που λέμε θαύματα.
Θαύματα είναι τα γεγονότα που δεν εξηγούνται με τη λογική και την επιστημονική μελέτη και τέτοια υπάρχουν πολλά στην ορθόδοξη εκκλησία, στο πλέον καλλιεργημένο επιστημονικό κοινό, χώρεσαν τα θαύματα ακόμη και για τους πλέον δύσπιστους αυτό από μόνο του είναι αξιοθαύμαστο.
Μόνο οι Έλληνες απέδειξαν φιλοσοφικά και με επιστημονικά επιχειρήματα την ύπαρξη του θεού.
Αγία είναι η εκκλησία των ανθρώπων που παλεύουμε να αποτελούμε σύνολο αμαρτωλών μεν που πράττουμε όμως με βάση το άγιο πνεύμα της διδασκαλίας και του παραδείγματος του Χριστού και των μαρτύρων του και δεν δεχόμαστε κανενός αμαρτωλού το αλάθητο ή την πρωτοκαθεδρία.
Αποστολική είναι η εκκλησία επειδή έχει αυτή την κατεύθυνση να υπάρχουν ακόμη και σήμερα απόστολοι του χριστιανικού πνεύματος και όχι ''ιεροί'' κατακτητές και πράκτορες δόλιας εξουσίας.
Αποστολική γίνεται όταν ο καθένας μας είναι απόστολος της πίστεως του Χριστού, φορέας δηλαδή του πνεύματος του, που διαχέει τα μηνύματα του με το παράδειγμα του κι ακόμη καλύτερα, όταν υπάρχουν απόστολοι του μηνύματος αυτού σε ανθρώπους που δεν είχαν την ευκαιρία να το διδαχτούν και παράλληλα δεν θέλουν ''ιεραπόστολους κατακτητές''.
10. Ομολογω εν βάπτισμα εις άφεσιν αμαρτιών.
10. Ομολογώ ένα βάπτισμα για τη συγχώρεση Των αμαρτιών.
Πως το βάπτισμα και μάλιστα το μοναδικό οδηγεί στη συγχώρεση των αμαρτιών;
Το βάπτισμα είναι καθορισμός ή επαναπροσδιορισμός μας, ειδικά δε των αξιών και της πορείας που αυτές καθορίζουν.
Δεν μπορεί κανείς να παλεύει ταυτόχρονα σε αντίθετα στρατόπεδα, μα ακόμη κι αν το κάνει -εν αγνοία του- κάποια στιγμή θα βρεθεί στο σταυροδρόμι.
Για τούτο οφείλει να γνωρίζει και τότε να επιλέξει το ένα και μοναδικό που θα καταταγεί και θα υπηρετήσει.
Άρα με προσοχή και περίσκεψη πρέπει να επιλέξει κανείς ένα και μοναδικό πιστεύω και για τούτο το ορθό να εργασθεί επιμελώς.
Γιαυτό εξάλλου ονομάζουμε τη πίστη μας ορθή δηλαδή ορθή δόξα άρα ορθοδοξία.
Η συγχώρεση των αμαρτιών προκύπτει έμμεσα από το βάπτισμα μέσω της επανατοποθέτησης στο δρόμο της δημιουργίας και άρα τον καθαρισμό αποχωρισμό από τα έργα της αποδόμησης.
11. Προσδοκώ ανάστασιν νεκρών.
11. Περιμένω με ελπίδα την ανάσταση των νεκρών.
Γιατί προσδοκώ ανάσταση νεκρών και πως μπορεί να γίνει αυτή εφικτή αφού άλλοι νεκροί καίγονται άλλοι κακοποιούνται και εν γένει διαλύονται τα σώματα τους και τι νόημα έχει να ξανασηκωθούν οι νεκροί από τα μνήματα τους;
Δεν μιλάμε για αυτού του είδους την ανάσταση αφού τα σώματα είναι συνδεδεμένα με το χρόνο κι ο χρόνος δεν γυρίζει πίσω δεν έχει νόημα η επιστροφή του χρόνου γιατί εξάλλου σε ποιό σημείο θα μπορούσε να επιστρέψει και μάλιστα να συνεχίζει αενάως την ύπαρξη αυτή;
Προφανώς λοιπόν η ανάσταση είναι αντίστοιχη με εκείνη του Χριστού που πήρε ξανά την άχρονη και άυλη θεϊκή του μορφή.
Αντιστοίχως το άυλο και άχρονο θεϊκό μέρος της ανθρώπινης ύπαρξης είναι αυτό που προσδοκούμε να αναστηθεί από την νεκρή φύση και να γίνει μέρος της θεϊκής υπόστασης του κόσμου.
Αν αυτό που μένει είναι ο θάνατος το κενό το τίποτε μόνο, τότε εκείνο που λέγαμε πριν ότι ''μόνο η καλή καρδιά μένει'' δεν θα είχε νόημα.
Ακριβώς όμως επειδή θεωρούμε πως αυτό είναι που έχει μόνο αξία, για τούτο περιμένουμε να πάρει τη θέση στη θεϊκή του φύση όπως ο Χριστός και το Άγιο Πνεύμα.
12. Καί ζωήν του μέλλοντος αίωνος. 'Αμήν.
12. Και τη ζωή στη μέλλουσα βασιλεία του Θεού. Αμήν.
και η ζωή του μέλλοντος αιώνος ευχόμαστε κι πιστεύουμε θα είναι αυτή η σύμπραξη συνύπαρξη με τη θεϊκή φύση του δημιουργού αενάως.
Τι είναι η βασιλεία του Θεού;
για μένα είναι η επικράτηση του πνεύματος της δημιουργίας και των αξιών έναντι στις δυνάμεις της διάλυσης και της αποδόμησης σε κάθε επίπεδο υλικό και άυλο, σημαίνει ειρήνη ηρεμία αγάπη δικαιοσύνη δημοκρατία αλληλεγγύη αδελφοσύνη με ένα λόγο μακαριότητα
